Η δικαστική υποστήριξη αναφέρεται στη νομική διαδικασία μέσω της οποίας, με μια δικαστική απόφαση εκουσίας δικαιοδοσίας, δημιουργείται ένα περιβάλλον προστασίας για άτομα που, λόγω σοβαρών ψυχικών ή σωματικών προβλημάτων, δεν είναι σε θέση να διαχειριστούν μόνα τους την καθημερινή τους ζωή.
Σύμφωνα με το άρθρο 1666 του Αστικού Κώδικα, η δικαστική υποστήριξη εφαρμόζεται σε ενήλικες σε περιπτώσεις όπως:
- Όταν λόγω ψυχικών ή διανοητικών διαταραχών ή σωματικής αναπηρίας δεν μπορούν να φροντίσουν μόνοι τους τις υποθέσεις τους.
- Όταν λόγω ασωτίας, τοξικομανίας ή αλκοολισμού απειλούν τη δική τους ασφάλεια ή την ασφάλεια των συγγενών τους.
Ανήλικοι που είναι υπό τη γονική μέριμνα ή την επιτροπεία μπορούν επίσης να υποβληθούν σε δικαστική υποστήριξη, αν πληρούν τις αντίστοιχες προϋποθέσεις, κατά το τελευταίο έτος της ανηλικίας τους. Οι επιπτώσεις της δικαστικής υποστήριξης αρχίζουν να ισχύουν μετά την ενηλίκωση του ανηλίκου.
Οι συνηθέστερες καταστάσεις που απαιτούν δικαστική υποστήριξη περιλαμβάνουν ψυχικές διαταραχές (όπως σχιζοφρένεια και μανία καταδίωξης), αλκοολισμό, κωφαλαλία και γεροντική άνοια ή νόσο Alzheimer.
Η διαφοροποίηση της δικαστικής υποστήριξης μπορεί να είναι ολική ή μερική και μπορεί να αφορά όλες ή μερικές από τις δραστηριότητες και τις νομικές διαδικασίες του ατόμου που την χρειάζεται. Οι κύριοι παράγοντες για την επιλογή του είδους της δικαστικής υποστήριξης είναι ο βαθμός της αναπηρίας του ατόμου και η κατάσταση της υγείας του.
Οι κατηγορίες δικαστικής συμπαράστασης περιλαμβάνουν:
- Στερητική Δικαστική Συμπαράσταση: Αυτή η κατηγορία μπορεί να είναι πλήρης ή μερική. Σε αυτή την περίπτωση, ο συμπαραστατούμενος κηρύσσεται ανίκανος από το δικαστήριο για όλες τις δικαιοπραξίες, κρίνοντας ότι δεν μπορεί να ενεργήσει αυτοπροσώπως για αυτές.
- Επικουρική Δικαστική Συμπαράσταση: Και αυτή μπορεί να είναι πλήρης ή μερική. Σε αυτή την περίπτωση, το δικαστήριο κρίνει ότι για την ισχύ όλων ή ορισμένων δικαιοπραξιών του συμπαραστατούμενου, απαιτείται η συναίνεση του δικαστικού συμπαραστάτη.
Όσον αφορά τα πρόσωπα που μπορούν να ζητήσουν την εκδοχή δικαστικής απόφασης για τον ορισμό ενός ενήλικου σε δικαστική συμπαράσταση, περιλαμβάνουν:
α) Ο ίδιος ο πάσχων: Το ίδιο το άτομο που χρειάζεται συμπαράσταση.
β) Η σύζυγος του πάσχοντος: Η σύζυγος έχει το δικαίωμα να ζητήσει δικαστική συμπαράσταση για τον σύζυγό της.
γ) Τα ενήλικα τέκνα του πάσχοντος: Τα ενήλικα παιδιά του πάσχοντος μπορούν να ζητήσουν τη δικαστική συμπαράσταση για τον γονέα τους.
δ) Οι γονείς του πάσχοντος: Οι γονείς του πάσχοντος έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν δικαστική συμπαράσταση για το παιδί τους.
ε) Ο αρμόδιος Εισαγγελέας Πρωτοδικών: Μπορεί να παρέμβει μετά από πληροφόρηση από συγγενικά πρόσωπα όπως αδέλφια ή άλλα φιλικά πρόσωπα, που δεν μπορούν να υποβάλλουν αίτηση βάσει της νομοθεσίας.
στ) Το Δικαστήριο αυτεπάγγελτα: Το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει αυτεπάγγελτα να θέσει κάποιον σε δικαστική συμπαράσταση, αν κρίνει ότι είναι απαραίτητο.
Το αρμόδιο δικαστήριο για να αποφασίσει για τον ορισμό ενός ενήλικου σε δικαστική συμπαράσταση είναι το Μονομελές Πρωτοδικείο του τόπου κατοικίας ή της συνήθους διαμονής του συμπαραστατούμενου, και η διαδικασία που ακολουθείται είναι αυτή της Εκούσιας Δικαιοδοσίας.